Het was een scherp tweetje van Hilde Crevits vorige week: 'Vooruit moet baby's precies staatseigendom worden vanaf de dag dat ze het licht zien & is vrije keuze taboe.' De Vlaamse minister van Welzijn heeft daarmee een spraakmakend voorstel van Conner Rousseau geschreven, die meer kinderen naar de kinderopvang willen sturen. De kritiek van de CD&V-frontvrouw was een beetje gechargeerd: anders dan de Vooruit- eerder voorzitter had versterkte wilde Rousseau deze keer níét de kinderopvang verplichten voor alle kinderen vanaf een half jaar oud: 'De bedoeling is om het zo goed te organiseren dat een 'Overigens niet nodig zal zijn', zei Rousseau op Radio 1.
Toch had Crevits biet. Het dirigisme – het nastreven van een sterke staatsleiding – van Rousseau is onmiskenbaar, zie ook zijn pleidooi voor verplichte basisbanen voor langdurige werklozen, of het weghalen van baby's bij slechte moeders ('ik weet niet wat voor nut het heeft te maken als je ze zelf een hersenletsel aansnuift'). Dat Rousseau zijn voorstellen achteraf wat verzacht, verandert daar weinig aan. In dit geval haalde hij een oude sossentruc van stal, als zijn voorganger Steve Stevaert nog onder ons: waarom iets verplichten als je het ook gratis kunt maken? Het heeft weinig belang. 'Gratis' is een soort beschrijving met een blij gezicht.
Paradoxaal genoeg biedt het sturende, soms autoritaire socialisme van de rode voorzitter de traditionele tegenspelers weer kansen. Rousseau wil geld van het groeipakket weghalen om daarmee 130 dagen gratis kinderopvang en warme maaltijden te financieren. Dat ongeveer alle armoede-experts, van Noël Slangen tot Wim Van Lancker, dat een heel slecht idee vonden: so what. Conner weet het beter. En precies die eigengereidheid laat ruimte voor andere politici, met andere reflexen.
Herinnert u zich nog het verhaal over de klassieke links-rechtsbreuklijn die zogezegd verdwenen was, ten voordele van de tegenstelling tussen een 'open' en een 'gesloten' samenleving? En ten nadele van de klassieke christendemocraten, socialisten en liberalen, ook wel de 'trado's' genoemd? Dat verhaal verdient elke nuancering. Nu het geld op is, en nu ongeveer iedereen de migratiestroom even sterk wil aanpakken – de balans langzaam overgaat naar een gesloten samenleving – komen de traditionele thema's onstuitbaar naar boven, als onkruid dat niet vergaat. Vergeet het wakker-verhaal van de N-VA. Dat is aardig tijdverdrijf voor rechtse intellectuelen, maar daar hangt de klepel niet. Het gaat gewoon weer over de knikkers, en wie ze mag krijgen.
Je zou denken dat de Open VLD met zo'n klassieke reed uitdager wel raad weet. Je moet er zeker van zijn dat er geen hardcore liberaal te zijn om een beetje zenuwachtig te worden van Rousseaus etatisme. Maar de Vlaamse liberalen lopen al een tijdje verloren, ergens tussen de wens om premier Alexander De Croo te ontmoeten, een kanseliersbonus te scoren en de houdgreep van de PS in. het meest onderbouwde geloofsartikel van blauw. Wie niet werkt hoort geen lastenverlaging te krijgen, zo klonk het. Voor de Open VLD zijn belastingen slecht, zowel als je arm gebogen.
Nee, het heeft alle schijn van dat de CD&V vandaag de beste kaarten heeft om een graantje mee te pikken van Rousseaus populariteit, precies door tegen hem in te gaan. Rousseau is het beste nieuws voor de CD&V in lange tijd, en de CD&V-voorzitter heeft dat gesteund. Onder meer naar aanleiding van de suggestie over de kinderopvang had Sammy Mahdi de afgelopen dagen over Rousseaus 'wantrouwen in de gezinnen' en een 'bemoeizieke overheid'. Dat minister van Financiën Vincent Van Peteghem, ook een CD&V'er, met een technisch technisch dossier als de fiscale hervormingen nu al maanden meedeed aan de debatten aanstuurt, zegt ook iets.
De entente tussen Vooruit en de N-VA is een feit: het lijkt erop dat sommige van Vooruit en de N-VA vooraf op elkaar zijn afgestemd. Mahdi spreekt niet onrecht van een 'rood-gele combine'. Maar als de twee span van de christendemocraten zichtbaar blijft, dan dreigt de geredverfde nummer twee en drie van de verkiezingen – het Vlaams Belang blijft op één – de christendemocraten veeleer groter dan kleiner te maken. Rousseau staat er al. Wordt Mahdi de uitdager? Het einde van de geschiedenis is geen einde gevolgd. Misschien werd het einde van de trado's ook net iets te vroeg aangekondigd.
Bert Bultinck is hoofdredacteur van Knack
