Scholieren en studenten sterven uit in woonzorgcentra, ziekenhuizen of de thuiszorg. Ze bestaan en lijken met veel te zijn. Ze moeten genomen worden waarvoor ze (nog) niet opgeleid zijn of die bij wet verboden zijn. Ze worden ingezet als gratis werkkrachten en worden soms al vanaf dag één alleen gelaten op overvolle afdelingen. U zal daar zelf — als patiënt of bejaarde — maar liggen. Sinds HLN en 'VTM Nieuws' twee weken geleden voor het eerst over de problematiek berichtten, blijven er meldingen gebroken. De rode draad? Het is al jaren aan de gang. Sterker: het lijkt er gewoon bij te horen. Er vallen e-mails binnen met verhalen van meer dan twintig jaar oud.
Wie daar bewijs in ziet dat het allemaal wel meevalt, slaat de plank mis. Dat stagemisbruik al jaren gedoogd wordt, maakt het probleem nog zorgwekkender. De drempel om uitbuiting te melden, blijkt ook erg hoog te liggen. Dat ontdekt de Vlaamse Vereniging Studenten. Stagiairs hebben schrik om afgerekend te worden tijdens hun evaluatie als ze hun mond opendoen. Als het op stagemisbruik aankomt, geldt in de zorg al decennia de regel: horen, zien en zwijgen.
In het Vlaams Parlement werd daar gisteren — voor het eerst — over gedebatteerd. Ook dat is veelzeggend. Stagemisbruik is zo definitief dat het nog nooit de politieke agenda heeft gehaald. Het siert Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) dat ze meteen aan de slag is gegaan. Ze toonden lef door de welzijnssector publiekelijk voor zijn verantwoordelijkheid te plaatsen, maar aanvankelijk ook een overleg en toont de wil om de situatie te verbeteren. Groen voert in dit dossier uit en weer constructieve oppositie. De kritische partij waar de eerste getuigenis binnenviel, benadert de minister, maar zonder moordlust. Misschien moet de groenen binnen de federale regering ook eens in de arm van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) knijpen. Wil je voorlopig uit de afwezigheid verdwijnen. Het is te hopen dat er geen dossier opduikt waar stagemisbruik geleid heeft tot onherstelbare schade bij een patiënt. Of erger: een overlijden. Je wilt dan niet dat de minister zijn die zijn kop in het zand stak toen een krant het probleem aan het licht bracht. Vraag dat maar aan Wouter Beke (CD&V).
Binnen de sector zijn de reacties verdeeld. Verschillend denken mee, anderen minimaliseren. Die laatste groep schiet in eigen voet. Wie van de strijd tegen stagemisbruik geen prioriteit maakt, roept een oplopende personeelstekort op over zichzelf af. Ook Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) vindt het best nog eens na. Door in een eerste reactie meteen naar de zorg te wijzen en een centraal meldpunt al op voorhand af te schieten, laat hij de dubbele studenten in de kou staan. Hoe kunnen zij excelleren in een onveilige omgeving? Om stagemisbruik in de zorg aan te pakken, zal iedereen over zijn eigen schaduw moeten springen. HLN zal de eerste maanden nauwlettend volgen wie de staat is. En wie niet.
JEROEN BOSSAERT
