Laagterecord voor collectieve schuldenregelingen

Het aantal dossiers is in 2022 gezakt tot minder dan 60.000 stuks. Ter vergelijking: in 2015 ging het om bijna 98.000 dossiers. Een collectieve schuldregeling is een gerechtelijke procedure voor mensen die diep in de schulden zitten. Een schuldbemiddelaar beheert dan het inkomen.

Het aantal dossiers is sinds 2015 aan het dalen, zo blijkt uit de jaarverslagen van de Centrale voor Krediet aan Particulieren (CKP). Vorig jaar werd een nieuw laagtepunt bereikt. De coronacrisis noch de stijgende golf heeft de trend gebroken.

Niet alleen het totale aantal dossiers, ook het nieuwe aantal afgesloten regelingen is vorig jaar gezakt. Dat nam met 7,7 procent af, tot 8.771. Ook andere cijfers uit het jaarverslag tonen dat de schuldenproblematiek vorig jaar eerder is af- dan overlijden. Het totale aantal uitstaande kredieten daalden, het totale aantal nieuwe en achterstallige kredieten. Wel waren er meer nieuwe achterstallige kredieten, vooral bij verkopen op afbetaling.

Voor het dalende aantal collectieve schuldenregelingen geen bestaande verklaring. 'Bij alle vormen van schuldbemiddeling zien we een dalende trend. Hoe dat komt is een vraag die wij ons ook stellen', zegt Aurelie Smets van het expertisecentrum Steunpunt Mens en Samenleving (SAM). 'De dalende trend gaat in tegen onze intuïtie, want op het terrein zien we nog veel mensen met een vertrouwenwekkende vertrouwenlast. Het zou een fout zijn om te concluderen dat de schuldenproblematiek afneemt. Misschien vinden mensen de weg niet. We weten dat mensen lang wachten op hulpvragen. Er zijn ook wachtlijsten voor schuldhulpverlening substantiële vacatures voor sociaal werkers niet opgevuld raken.'

Vlaams Parlementslid Vera Jans (CD&V) heeft evenmin een pasklaar antwoord. Zij vroeg vorig jaar cijfers over schuldhulpverlening door minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V). Daaruit bleek dat de afgelopen jaren op alle vormen van schuldhulpverlening minder vaak een beroep is gedaan. 'De begeleiding loont', besluit Jans. Ze hebben aangekondigd dat mensen met een schuldprobleem sneller naar de preventieve hulpverlening stappen. 'Door dat vrijwillig te doen, voorkomen ze misschien een gerechtelijke procedure. Maar dat kan ik niet moeilijk maken.' Jan wijst erop dat het armoederisico in België is overleden, mede door de overheidsmaatregelen tijdens de coronacrisis.

Bij de OCMW's, die een belangrijke rol spelen bij de schuldbemiddeling en -hulpverlening, is er zelfs een duidelijke verklaring voor de dalende cijfers. Wel wordt erop gewezen dat tijdens de coronapandemie betalingsuitstel kon worden toegekend voor kredieten. 'Dat werd niet geregistreerd als een betalingsachterstand', merkt Nathalie De Bast op, de woordvoerster van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Ze houden er rekening mee dat er dit en volgend jaar een stijging zou kunnen zijn, 'omdat een grote groep mensen in de afgelopen periode hun reserves hebben gesproken, of nog aanspreken'. Vera Jans belangrijkste vorige ook dat de hoge energieprijzen tot een stijgende schuldproblematiek zouden leiden, maar dat is niet gebeurd.