Als mensen met een handicap zich in een plotse kritieke situatie bevinden, dan is er de mogelijkheid om via de noodprocedure onmiddellijk een persoonsvolgend budget te krijgen van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits heeft nu beslist om de richtlijnen bij de beoordelingscriteria voor de noodprocedure aan te passen en te versoepelen. Op die manier kunnen personen met een handicap bij wie ondersteuning is weggevallen door bijvoorbeeld een echtscheiding of uithuiszetting voortaan ook voorrang krijgen.
“Naar aanleiding van een aantal getuigenissen en signalen vanuit de sector, gaf ik het VAPH de opdracht om de huidige richtlijnen bij de beoordelingscriteria voor de noodprocedure onder de loep te nemen en waar nodig aan te passen. Door deze aanpassing zullen meer mensen met een handicap, die geconfronteerd worden met een plotse moeilijke zorgsituatie, sneller hun persoonsvolgend budget krijgen. Denk maar aan situaties waarbij personen met een handicap bijvoorbeeld geconfronteerd worden met een echtscheidingssituatie of plotse of verslechtering van ziekte.” – Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits
De beoordelingscriteria voor de noodprocedure werd vastgelegd in de wet. Het VAPH kan de situatie van een persoonsvolgend budget via de noodprocedure toekennen als aan de volgende voorwaarden:
- door het wegvallen van de sociale context zijn de zorgdragers en ondersteuners niet meer in staat om de zorg en ondersteuning voor de persoon op te nemen of is het onmogelijk geworden voor de persoon om in de huidige woonsituatie te blijven functioneren;
- de fysieke of psychische gezondheid zal bijna onmiddellijk in verregaande mate geschaad worden als de huidige situatie aanhoudt;
- er is geen alternatieve oplossing in het sociale netwerk of de reguliere crisisopvang mogelijk vanwege de aard van de handicap;
- het gaat om een onvoorzienbare verandering in sociale status.
In de praktijk leidde dit soms tot onredelijke situaties voor de persoon met een handicap. De richtlijnen beoordelingscriteria worden daarom na overleg met het VAPH en verschillende externe deskundigen en adviesorganen aangepast. Zo zal het ‘plotse en onvoorziene karakter’ voortaan vanuit het perspectief van de persoon met een handicap gedefinieerd worden en niet vanuit het perspectief van zowel de persoon met een handicap én het sociaal netwerk. Hierdoor zullen dossiers waarin er bijvoorbeeld sprake is van een echtscheiding of uithuiszetting nu ook goedgekeurd kunnen worden.
Daarnaast wordt het ‘wegvallen van de ondersteuning’ ruimer gedefinieerd. Er zal voortaan ook voldaan worden aan dit criterium als het netwerk de zorg en ondersteuning niet meer aankan ten gevolge van een plotse en onvoorzienbare achteruitgang in het functioneren van de persoon met een handicap. Hierdoor kunnen dossiers waarbij het netwerk de ondersteuning plots niet meer aan kan, omwille van de onverwachte achteruitgang van de persoon met een handicap, nu ook in aanmerking komen voor de noodprocedure.
De aanpassing van de criteria wordt met onmiddellijke ingang doorgevoerd. Jaarlijks worden zo’n 500 aanvragen ingediend voor een noodprocedure, iets meer dan de helft wordt effectief toegekend. Met de nieuwe richtlijnen worden meer toekenningen verwacht.