Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits heeft vrijdag een crisis- en investeringsplan voor de jeugdhulp op de tafel van de Vlaamse Regering gelegd. Hiermee geeft minister Crevits gehoor aan de noodkreten uit de sector die aangeven kinderen en gezinnen in crisissituaties onvoldoende te kunnen helpen. Het plan bevat maatregelen om op korte termijn verandering te brengen en hervormingen voor de toekomst. Er wordt in totaal 100 miljoen euro voor de maatregelen uitgetrokken.
“Ik neem de verontrustende signalen uit de sector bijzonder ernstig. Daarom heb ik samen met hen een crisisplan opgesteld om de toenemende vraag naar crisishulp het hoofd te bieden. Het pakket aan maatregelen versterkt de voorzieningen en zet in op elke fase van crisishulp. Dat gaat zowel over preventief werken, als ervoor zorgen dat er op het moment van crisis gespecialiseerde hulpverlening beschikbaar is én er daarna ook de nodige opvolging en ondersteuning is om herval te voorkomen. Door crisissituaties van begin tot einde op een meer geïntegreerde manier aan te pakken, zorgen we ervoor dat we jongeren opnieuw snel kunnen helpen als er echt een crisis is. De kortetermijnmaatregelen alleen al zullen goed zijn om zo’n 2000 kinderen, jongeren en gezinnen extra te helpen. ” – Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits
Het aantal crisishulpvragen in de jeugdhulp is de afgelopen jaren fel gestegen. De coronacrisis heeft er zwaar ingehakt bij kinderen, jongeren en hun gezinnen, en heeft nog steeds gevolgen voor het mentaal welzijn. Er zijn meer aanmeldingen door psychische problemen en er zijn ook meer vragen rond crisissen in opvoedingssituaties. Globaal neemt ook de complexiteit van de hulpvragen toe, wat meer tijd vraagt en extra druk zet op de sector, terwijl deze sector ook te kampen heeft met een personeelstekort.
Tijdens het coronajaar 2021 registreerde het agentschap Opgroeien 19 procent meer vragen naar crisishulp dan het jaar voordien. Die stijging zet zich door in 2022. Meer dan 2000 keer konden de crisismeldpunten geen verdere hulp vinden omdat het crisisaanbod volzet of niet beschikbaar was. Dat is meer dan een verdubbeling op 3 jaar tijd.
Met dit plan zet minister Crevits in op zowel crisismaatregelen die het tekort aan capaciteit op korte termijn moeten helpen oplossen als investeringen en maatregelen die op middellange termijn het geïntegreerd gezins- en jeugdhulpbeleid versterken.
Vier maatregelen moeten onmiddellijk soelaas brengen voor crisissituaties voor kinderen en gezinnen. Op die manier kunnen we tot 1500 extra gezinnen begeleiden naar de gepaste hulp. Er zullen ook zo’n 800 tot 900 extra begeleidingsplaatsen voorzien worden.
1. Versterken crisismeldpunten
In Vlaanderen en Brussel zijn er zes crisismeldpunten die zeven dagen op zeven en 24 uur op 24 uur bereikbaar zijn voor hulpverleners, jongeren of gezinnen als er zich een crisissituatie voordoet in een gezin. De meldpunten werden eerder al tijdens corona structureel versterkt en daar komt de komende 2 jaar nog extra budget voor bij. Elk crisismeldpunt zal 1 extra voltijds medewerker kunnen aannemen om crisisvragen te beantwoorden. Hiervoor wordt 1 miljoen euro uitgetrokken. Dat moet hen toelaten om tussen de 1000 en 1200 extra oproepen mee op te lossen.
2. Versterken crisisopvang en begeleiding
Bij elke crisisopvang zal voortaan ook een crisisbegeleiding worden ingezet/opgestart. Dat is vandaag niet altijd zo, waardoor kinderen soms te lang in een crisisopvang moeten verblijven. Door meer vanuit de thuiscontext te werken, kan vermeden worden dat kinderen te lang in de crisisopvang moeten blijven en crisisbedden bezet blijven. 40 extra crisisbegeleidingen worden nu gekoppeld aan 40 bestaande opvangplaatsen, dat betekent een 400-tal extra begeleidingen op jaarbasis.
De helft van die 40 extra begeleidingen kan worden ingezet met expertise handicap. De sector adviseerde om deze expertise te voorzien in de crisisbegeleiding en in de crisisopvang, om ook verontrustende situaties bij personen met handicap beter het hoofd te bieden. Via de MFC’s voorziet de minister voor deze groep ook nog eens40 extra opvangplaatsen inclusief gespecialiseerde crisisbegeleiding.
Ook aan de CAW’s wordt gevraagd om hun aantal plaatsen in de crisisopvang voor gezinnen op korte termijn uit te breiden voor crisissituaties in de jeugdhulp. Daarmee wil Crevits op korte termijn een 36-tal extra opvangmogelijkheden voor gezinnen creëren.
Tijdens het overleg met de sector werd ook aangegeven dat er mogelijkheden liggen om kinderen en gezinnen te versterken aanvullend aan de reguliere hulpverlening. Het Agentschap Opgroeien krijgt de opdracht om initiatieven in kaart te brengen en te selecteren die inzetten op veerkracht van kinderen, jongeren en gezinnen, en zo mee de crisis kunnen bestrijden.
De minister voorziet hiervoor in 2 miljoen euro. Tot slot zal de tijdelijke versterking van de crisisbegeleidingen die de Vlaamse Regering eerder al besliste in 2023 vanaf 2024 structureel gefinancierd worden.
3. Versterken van doorstroom en uitstroom crisis
Minister Crevits wil ook de garantie op vervolghulp voor gezinnen in crisis versterken. De samenwerkingsverbanden ‘Eén gezin, één plan’ zullen tot 500 extra begeleidingen na crisis kunnen opstarten. Om nieuwe crisissen te vermijden, wordt er samen met het gezin een crisisplan opgesteld dat de nodige continuïteit van zorg en opvolging bepaalt. De contextbegeleiding die ‘Eén gezin, één plan’ kan bieden is een flexibele vorm van begeleiding, aangepast aan de noden van het gezin. Ook zullen de crisismeldpunten hun directe lijn kunnen gebruiken bij de CAW om bij zo’n 120 gezinnen de ouders te begeleiden.
Er wordt in budget voorzien aan residentiële voorzieningen jeugdhulp die willen inzetten op een sterkere gezinsondersteunende benadering. Op die manier kunnen ze de contextbegeleiding van kinderen die bij hen verblijven versterken en zorgen voor een snellere uitstroom uit de residentiële voorzieningen. Zo kan er meer ruimte komen voor kinderen die echt dringende hulp nodig hebben.
Jeugdhulpvoorzieningen staan vandaag vaak in voor de weekendopvang van kinderen die in een Multifunctioneel Centrum (MFC) of observatie- en behandelcentrum (OBC) verblijven. Op die manier kunnen geen andere kinderen opgevangen worden. Om die reden zal de minister de mogelijkheid bieden aan de MFC’s en OBC’s om voor kinderen die in het weekend niet naar huis of naar een pleeggezin kunnen een 7 op 7-werking op te zetten. Kinderen hoeven dan in het weekend niet te verhuizen naar een andere voorziening. Minister Crevits voorziet in budget om 160-tal plaatsen te creëren.
4. Crisismanager en crisisnetwerk voor Brussel
Minister Crevits neemt specifieke maatregelen voor Brussel, aangezien de situatie er bijzonder precair is. De betrokken lokale partners maakten een actieplan op dat focust op het versterken van sociale netwerken van gezinnen in crisis en op het versterken van de samenwerking in het professioneel netwerk van jeugdhulpvoorzieningen. Ook de personeelsproblematiek in de Brusselse context is een belangrijk thema. Een crisismanager zal worden aangesteld om deze uitdagende opdracht samen met alle betrokken organisaties in goede banen te leiden. De minister trekt hiervoor een budget uit van 1 miljoen euro voor een periode van twee jaar.
Het plan bevat investeringen en maatregelen voor een duurzame versterking van de jeugdhulp op middellange termijn. Er gaat daarbij onder meer aandacht naar preventie door onder meer het versterken van de Huizen van het Kind, de OverKophuizen, maar ook de hulplijnen voor kinderen en jongeren. Er wordt bijvoorbeeld geïnvesteerd in de Hou-vast beweging van Tejo en een proefproject voor een ‘shelter’ voor jongeren die daar even nood aan hebben.
Minister Crevits voorziet ook in budget voor meer persoonlijke assistentiebudgetten voor kinderen met een handicap op de wachtlijsten, voor het versterken van de brug tussen onderwijs-welzijn, een nieuw organisatiemodel voor diagnostiek, en de mogelijkheid om opnieuw te investeren in de Multifunctionele Centra (MFC).
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits kent bijna 600.000 euro investeringssteun toe voor een nieuwbouw voor kinderopvang langs de Aarschotsebaan in Berlaar. De nieuwbouw komt er omdat de gemeenten op de huidige locatie plannen heeft voor de gemeenteschool en de buitenschoolse opvang.
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits kent een bedrag van bijna 2,6 miljoen euro toe voor een nieuw jeugdzorgcentrum voor 20 jongeren in de Spoorwegstraat in Maaseik. Het nieuwe gebouw is bedoeld voor jongeren die er residentieel verblijven en voor dagbegeleiding. De nieuwbouw vervangt verouderde infrastructuur in Maaseik en in Kinrooi.
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits kent een jaarlijkse investeringssteun toe van bijna 27.000 euro toe op lange termijn voor een nieuwbouw voor 10 bewoners en voor de uitbreiding van de dagbestedingsruimtes voor Mariënstede in de Remi Dewittestraat in Dadizele. Mariënstede is een voorziening die volwassen personen met diverse handicaps ondersteuning biedt op het vlak van wonen en dagbesteding.