Een efficiënte, performante en integere overheid en een overheid als aantrekkelijke werkgever met aandacht voor inclusie en diversiteit. Dat is de essentie van de beleidsnota 2024-2029 ‘bestuurszaken en audit Vlaamse overheid’ van Vlaams minister voor bestuurszaken Hilde Crevits. Zo moet de Vlaamse overheid de referentie-werkgever worden op vlak van gendergelijkheid. Er komt ook een nieuw dienstverleningscharter waarmee een persoonlijke dienstverlening met persoonlijk contact van de overheid wordt gegarandeerd, een focus op kerntaken, toezicht op slankere raden van bestuur en strenge richtlijnen rond consultancy.
De Vlaamse arbeidsmarkt is vandaag de krapste van Europa. In die context is het essentieel dat ook de Vlaamse overheid een aantrekkelijke en goede werkgever is. Werken bij de Vlaamse overheid heeft vandaag al veel troeven: een aantrekkelijke verloning, goede werk-privé balans en een belangrijke maatschappelijke functie. Maar er zijn nog verbeterpunten om aan te pakken, zo stelt Vlaams minister Hilde Crevits in haar beleidsnota.
Vlaams minister Hilde Crevits: “Als de Vlaamse overheid vandaag een sterk merk is, dan is dat in de eerste plaats te danken aan de professionaliteit en het harde werk van generaties werknemers die zich hiervoor ingezet hebben. Als bevoegd minister stel ik alles in het werk om dat sterk merk te behouden en nog te verbeteren waar mogelijk. Als overheid dienen wij een voorbeeldrol te spelen en moeten we een weerspiegeling zijn van onze maatschappij. Daarom maak ik onder andere een prioriteit van een betere vertegenwoordiging van vrouwen aan de top bij de Vlaamse overheid. We moeten, net zoals iedereen, ook slim omgaan met de beschikbare middelen: door een focus op kerntaken, slankere raden van bestuur en strenge richtlijnen rond consultants beperken we uitgaven en worden we performanter en efficiënter.”
Vlaamse overheid als voorbeeld
Inclusie, diversiteit en gendergelijkheid zijn cruciaal in een modern en aantrekkelijk personeelsbeleid. De Vlaamse overheid heeft op dat vlak een voorbeeldrol te spelen. Zo maakte de Vlaamse overheid de voorbije jaren al komaf met de loonkloof tussen mannen en vrouwen. Maar ook op andere vlakken moeten er nog stappen vooruit gezet worden. Zo schommelt het aandeel vrouwen in het topmanagement van de Vlaamse overheid sinds 2009 tussen de 20% en 30%. Het aandeel vrouwen in het middenmanagement daarentegen nam de voorbije 10 jaar jaarlijks wel toe tot 43,5% in 2023, maar die stijging zet zich dus nog niet door naar het topmanagement. Dat terwijl het aandeel vrouwen in de beroepsactieve Vlaamse samenleving 49,6% bedraagt. Op dat vlak is er dus nog verbetering nodig en mogelijk. Het doel blijft om het aandeel vrouwen in het topmanagement ook te laten stijgen richting 40%.
Eind 2023 telde de Vlaamse overheid 13,9% personeelsleden met buitenlandse herkomst, een stijging tegenover eind 2019 (10,7%). Samen met de evolutie in scholingsgraad van Vlamingen met een migratie-achtergrond, blijft minister Crevits ook werk maken van een betere vertegenwoordiging van deze personeelsleden in de hogere functies. Eind 2023 werkten ook 1033 geregistreerde personen met een handicap of chronische ziekte bij de Vlaamse overheid (2,6%). Ook dat aandeel stijgt nadat het verschillende jaren stagneerde rond 1,4%. Maar ook hier blijven de ambities hoog om dat cijfer nog te laten stijgen.
Een bereikbare overheid
Wie in aanraking komt met de overheid moet tevreden zijn over de dienstverlening. Kwaliteit, neutraliteit en klantvriendelijkheid staan daarbij centraal. De voortgaande digitalisering is daarbij onmisbaar, maar dat kan nooit ten koste gaan van het rechtstreeks contact met de overheid. “ Bereikbaarheid is cruciaal”, stelt minister Crevits. “Een efficiënte overheid mag geen onbereikbare overheid zijn. Teveel mensen lopen nog vast op de vele digitale toepassingen die vandaag bestaan en voelen zich daardoor niet gehoord en begrepen. Ik werk daarom een Vlaams dienstverleningscharter uit waarmee we die persoonlijke dienstverlening en rechtstreeks contact met de overheidsdiensten zwart op wit gaan garanderen.”
Meer expertise en kleinere raden van bestuur
Daarnaast wordt ook werk gemaakt van een vereenvoudiging van de verschillende structuren binnen de overheid. Een transparante structuur, een betere samenwerking en een vermindering van het aantal verschillende structuren is het doel. In het kader daarvan zal minister Crevits toezien op de nieuwe samenstellingen van alle raden van bestuur waarvan de Vlaamse Regering over de samenstelling beslist. Te omvangrijke raden van bestuur zullen worden afgeslankt.
Overheidsinstellingen dienen ook voldoende verrijkt te worden met inzichten van externen met relevante kennis over de verschillende domeinen en dienen te allen tijde objectieve besluiten te nemen. Nu vormen deze onafhankelijke experts 1/3de uit van de raden van bestuur. Dat aandeel zal gevoelig opgetrokken worden tot bijna de helft. Tegelijk wordt er voor gezorgd dat de overheidscontrole gegarandeerd wordt.
Scherpe richtlijnen rond consultancy
De beschikbare middelen en het menselijke kapitaal moeten juist worden ingezet. De leidende ambtenaren van de Vlaamse overheid hebben het best zicht op hoe zij hun kerntaken kunnen uitvoeren binnen hun organisatie en met het beschikbare personeel en zullen daartoe versterkt worden in hun autonomie en verantwoordelijkheid. De koppenbesparing wordt deze legislatuur daarom verlaten. “Door deze stopzetting kan er werk gemaakt worden van een slimme personeelsplanning dat inzet op het garanderen van de dienstverlening die de mensen verwachten van een moderne overheid”, aldus Vlaams minister Hilde Crevits.
In samenhang met het aantal personeelsleden scherpt minister Crevits daarom ook de richtlijnen aan rond het inhuren van consultants. Het uitgangspunt is dat opdrachten in principe door de overheid zelf moeten worden uitgevoerd, tenzij bewezen is dat het kostenefficiënter en/of aangewezen is om opdrachten toch uit te besteden. Zo blijft interne kennis bij de overheid en gaat dit niet verloren. Vlaams minister Hilde Crevits: “De overheid wordt bekostigd met geld van ons allemaal. Het is onze plicht om daar zuinig mee om te gaan. Consultants zijn duurder en de kennis die ze meebrengen verdwijnt ook terug na het voltooien van hun opdracht. In sommige gevallen blijft externe expertise zeker wenselijk, maar niet altijd. Die richtlijnen worden nu aangescherpt.”
