Uit het jaarverslag suïcidepogingen 2022 blijkt dat het aantal suïcidepogingen in Vlaanderen sinds 2020 daalde met 4,3%. Dat meldt Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits. In 2022 werden naar schatting 8.943 suïcidepogingen gemeld via spoedopnamediensten in Vlaamse ziekenhuizen. 60% van deze pogingen werd ondernomen door vrouwen, 40% door mannen. Na aanmelding geeft de helft van de personen aan nog steeds suïcidale gedachten te hebben. Dit toont het belang en de nood van een goede vervolgzorg op maat aan, een van de speerpunten van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie.
“Het aantal suïcides in Vlaanderen is de voorbije jaren gedaald. Tussen 2000 en 2021 is er sprake van een daling met ongeveer een derde. Het is belangrijk dat er ook onderzoek gebeurt naar pogingen omdat die een groot risico vormen op latere zelfdoding. Het aantal pogingen is ook dalend, zo daalde het aantal met 25% tussen 2000 en 2020 maar het zijn er nog heel veel. De nieuwe gegevens geven ons een goed zicht op wie pogingen onderneemt en met welke problemen deze mensen kampen. Dit is wetenschappelijke informatie die belangrijk is om verder gericht preventief beleid te voeren.” – Hilde Crevits
De gezondheidsdoelstelling gekoppeld aan het huidige Vlaams Actieplan Suïcidepreventie streeft naar 10% minder zelfdodingen in 2030 ten opzichte van 2020. We stellen de voorbije jaren systematisch dalingen vast, maar het verlagen van deze cijfers is en blijft een prioriteit. We hebben daarom ook geïnvesteerd in onderzoek en registratie van suïcidepogingen, omdat ze gezien worden als één van de grootste risicofactoren op latere zelfdoding of pogingen daartoe. De Leidraad Opvang en Evaluatie Suïcidaliteit (LOES) is hiervan een voorbeeld, en wordt sinds 2022 in een aantal ziekenhuizen gebruikt voor de eerste opvang en evaluatie na een suïcidepoging. Door o.a. het gebruik van LOES hopen we meer inzicht te krijgen in het suïcidaal proces. Dit kan ons de nodige handvaten bieden om meer gepaste zorg en begeleiding aan te bieden.
Registratie van suïcidepogingen in Vlaanderen gebeurt door de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek van de Universiteit Gent. Jaarlijks worden gegevens geregistreerd over de frequentie van suïcidepogingen en de kenmerken van suïcidepogers die gezien werden op de spoedopname-diensten.
Enkele resultaten
In 2022 werden 8943 suïcidepogingen ondernomen, dat zijn 25 pogingen per dag. Dat is een daling met ruim 4 procent in vergelijking met 2020. 60% van de suïcidepogingen worden door vrouwen ondernomen, 40% door mannen. Bij vrouwen gaat het vooral om erg jonge vrouwen. De meeste suïcidepogers zitten in de leeftijdsgroep van 15 tot 24 jaar. Bij mannen ligt het iets hoger, van 30 tot 34 jaar. Bij jongeren onder 18 jaar gaat het in 73% om meisjes. 8 op de 10 suïcidepogers kwamen voor de poging al in contact met psychiatrische hulpdiensten en werden al residentieel of ambulant behandeld. Meer dan de helft had al een voorgeschiedenis van suïcidaal gedrag.
Een vergelijking tussen jongeren en volwassenen die een suïcidepoging ondernomen hebben, toont vooral aan dat er veel gelijkenissen zijn. De aanwezigheid van psychische problemen of klachten wordt door zowel jongeren als volwassen het vaakst aangegeven als ervaren problemen. Bij volwassenen worden daarna ook relationele problemen met de partner, eenzaamheid, problemen met de ouders en afwijzing door een geliefde gerapporteerd. Bij jongeren gaat het om moeilijk vrienden maken, problemen op school, gepest worden en scheiding van de ouders. Na een poging blijft vooral de familie belangrijk als steunfiguren.
Het is ook belangrijk om na de poging goed in te schatten of er herhaling mogelijk is. Bijna de helft van de patiënten gaf aan geen gedachten te hebben zich opnieuw te verwonden of te beschadigen. Ongeveer een kwart gaf aan wel nog matig of sterk met die gedachte rond te lopen. Meer dan negen op de tien personen gaf na de poging aan dat hij of zij verder begeleiding wenste.
“We weten al lang dat een suïcidepoging één van de belangrijkste risicofactoren voor zelfdoding is. Een goede, zorgzame en empathische opvang en gedegen evaluatie volgend op een suïcidepoging is daarom al jaren één van de speerpunten in het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie. Daarnaast is ook het monitoren en opvolgen van de cijfers van suïcidepogingen belangrijk om blijvend een zicht op de omvang van de problematiek te hebben. Het is hoopvol te zien dat de evolutie op langere termijn een dalende trend laat zien in suïcidepogingen. Dit is gelijkend aan de dalende cijfers in suïcide die zijn vastgesteld. We moeten voorzichtig zijn met causale verbanden te leggen maar het is hoopgevend om deze dalende cijfers te zien en toont aan dat we vooral verder hard moeten blijven inzetten op preventie.” Prof. dr. Gwendolyn Portzky, directeur VLESP en Eenheid voor Zelfmoordonderzoek, UGent.
