Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits laat het adoptielandschap en het wettelijk kader errond hervormen. Dat gebeurt na eerdere aanbevelingen van een expertenpanel en uitgebreid overleg met alle betrokkenen. In de toekomst zal er strenger op toegezien worden dat adopties plaatsvinden in het belang van het kind. Zo komt er een systematische screening van herkomstlanden en zullen onafhankelijke experten adoptietrajecten mee beoordelen. Ook zal een kind adopteren zonder begeleiding van de adoptiedienst niet meer mogelijk zijn. En kandidaat-ouders voor adoptie en pleegzorg zullen in de toekomst beter geïnformeerd worden over de twee mogelijkheden.
“Ik geloof absoluut in een toekomst voor interlandelijke adoptie in Vlaanderen, maar enkel met een filosofie waarbij het belang van het kind absoluut centraal staat. We hebben de afgelopen jaren bijzonder hard gewerkt met alle partners aan de nodige veranderingen. Adoptie moet in de eerste plaats een zoektocht zijn naar een gepast gezin voor een kind en niet omgekeerd. We bouwen daarom extra garanties in dat adopties correct en moreel juist verlopen. Goede begeleiding is daarbij essentieel. Het mag niet gaan om meer-meer-meer adoptie, maar wel om beter-beter-beter. We verbinden ook adoptie en pleegzorg sterker. In de pleegzorg zien we namelijk veel kinderen die wachten op pleegouders, terwijl we in adoptie net veel ouders zien die wachten op een kind. Daarom willen we alle mensen die graag zorg voor een kind willen opnemen laten kennismaken met de twee mogelijkheden. Uiteindelijk kunnen ze dan zelf goed geïnformeerd hun keuze maken. Zo hopen we meer kinderen een warme thuis te geven.”– Vlaams minister van Welzijn en Volksgezondheid Hilde Crevits
Om ervoor te zorgen dat het belang van het kind absoluut voorop staat binnen interlandelijke adoptie en om het risico op mistoestanden nog sterker uit te sluiten, laat Vlaams minister van Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits de Vlaamse regelgeving rond adoptie aanpassen. De hervorming gebeurt op basis van de aanbevelingen van een expertenpanel die midden 2021 enkele aanbevelingen aanleverden rond interlandelijke adoptie en waarmee verschillende werkgroepen concreet mee aan de slag gingen. Zo is er intussen ook al een nieuw screeningsinstrument in uitvoering. In de werkgroepen zetelden zowel ervaringsdeskundigen, experten en partners uit de adoptiesector, als geadopteerde mensen en adoptieouders zelf.
Nauwer toezicht op samenwerking met herkomstlanden
Om het risico op mistoestanden sterker uit te sluiten en op een kwaliteitsvolle manier interlandelijke adoptie in Vlaanderen uit te voeren, wordt de systematische screening van herkomstlanden als principe in de wet verankerd en worden enkele opdrachten van de betrokken instanties gewijzigd.
Voortaan zal alleen het Vlaams Centrum voor Adoptie (VCA) instaan voor de opstart en opvolging van samenwerkingen met herkomstlanden, nadat een grondige screening werd uitgevoerd. Er zal maximaal van overheid tot overheid gewerkt worden en de rol van individuele contactpersonen of bijvoorbeeld individuele weeshuizen in andere landen wordt tot een minimum beperkt. Op die manier moet het beleid vermijden dat er in de landen van herkomst actief op zoek wordt gegaan naar ‘adopteerbare’ kinderen omwille van financiële overwegingen.
Vlaanderen zal ter plaatse gaan naar de landen die in aanmerking komen voor een nieuwe samenwerking om te komen tot duidelijke afspraken. Bij zo’n door- of opstart wordt er heel goed uitgelegd hoe Vlaanderen werkt, welke kandidaat-ouders Vlaanderen heeft, welke kindprofielen, enzovoort.
De opdracht van de adoptiedienst zal zich enkel nog toespitsen op de begeleiding en zorg van alle betrokken in een adoptietraject, zoals het organiseren van infosessies, zorgen voor psychosociale begeleiding, advies bij het traject, voorzien in huisbezoeken, terugkomdagen etc. Door de wijzing in takenpakket zal de financiering van de adoptiedienst niet langer afhankelijk zijn van het aantal geopende kanalen. Op die manier wil minister Crevits vermijden dat de focus ligt op het vinden van nieuwe samenwerkingen, maar meer wel op zorg en begeleiding en het vinden van een gepast huis voor de kinderen.
Onafhankelijke experten kijken mee
Om de transparantie te verhogen, komt er ook een extern adviescomité van experten dat per casus mee zal toekijken op het verloop en de beoordeling van dossiers. Bij een matching zal het advies van het adviescomité gevraagd worden.
Verplichte begeleiding: mogelijkheid tot zelfstandige adoptie verdwijnt
In de toekomst zullen zelfstandige adopties (adopties zonder begeleiding van een adoptiedienst) niet meer mogelijk zijn. Minister Crevits laat vastleggen dat alle adopties dienen te gebeuren onder begeleiding van de erkende adoptiedienst, zodat de nodige zorg en opvolging kan worden geboden.
Gezamenlijk traject voor pleegzorg en adoptie
Daarnaast wil minister Crevits de wachtende kandidaat-adoptanten actiever en beter informeren en sensibiliseren over de grote groep kinderen in Vlaanderen die nood hebben aan een gezin. Gezinnen die kandidaat zijn voor pleegzorg en voor adoptie zullen in de toekomst een gezamenlijk voortraject dienen te doorlopen, zodat zij goed geïnformeerd een keuze kunnen maken. De maatregel moet ertoe leiden dat meer kinderen uit eigen land kunnen opgroeien in een gezinscontext. Vandaag zoeken ongeveer duizend kinderen naar een pleeggezin.
Het nieuwe decreet voorziet ook op expliciete vraag van geadopteerden in een eeuwige bewaartermijn van hun dossier, zodat ook de komende generaties hun roots nog kunnen opzoeken, en in functie van wetenschappelijk onderzoek.
Vorig jaar kwamen 28 kinderen via adoptie uit het buitenland naar gezinnen in Vlaanderen of Brussel.
