Vlaams minister van Binnenland Hilde Crevits wil extra maatregelen om integriteit en deontologie bij lokale besturen te verbeteren. Dat heeft de minister dinsdag bekendgemaakt tijdens een gedachtewisseling in het Vlaams parlement over het belang van een degelijk integriteitssysteem bij lokale besturen.
"Zowel medewerkers als mandatarissen kunnen bij de uitvoering van hun taken in deontologisch gevoelige situaties terecht komen. Dit kan bijvoorbeeld gaan over het uitvoeren van betalingen, het geven van subsidies, het toekennen van vergunningen, het raadplegen van gevoelige informatie, het uitvoeren van immo-transacties ... Het is belangrijk dat zij voldoende op de hoogte zijn van wat wel en niet kan. Uit het auditrapport blijkt dat extra maatregelen nodig zijn om de effectieve toepassing van deontologie en integriteit te verbeteren, ondanks dat lokale besturen doorgaans wel een deontologische code en commissie hebben. Daarom stel ik voor om bijvoorbeeld de inbreuk op de deontologische code als onderdeel van tucht op te nemen en dat mandatarissen hun nevenactiviteiten melden bij de deontologische commissie.” - Vlaams minister van Binnenland Hilde Crevits
Audit Vlaanderen voerde een analyse van het integriteitssysteem uit bij 8 lokale besturen in Vlaanderen: Evergem, Heers, Hulshout, Jabbeke, Kalmthout, Kuurne, Sint-Lievens-Houtem en Zemst. Uit alle 8 de audits blijkt dat er een basis en instrumenten aanwezig zijn bij de lokale besturen om met integriteit aan de slag te gaan, maar dat bijkomende acties noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat zowel medewerkers als mandatarissen effectief dagelijks integer handelen en de integriteitsprincipes naleven in de praktijk.
Om integriteit en deontologie op het lokale niveau te garanderen zijn lokale besturen al sinds 2007 verplicht om een deontologische code vast te leggen, sinds vorig jaar zijn ze ook verplicht om een eigen deontologische commissie op te richten. De lokale besturen beschikken hier doorgaans wel over, maar de effectieve werking ervan kan nog verbeterd worden. Minister Crevits moedigt de lokale besturen daarom aan om met de aanbevelingen uit het auditrapport aan de slag te gaan en wil daarnaast inzetten op extra stimulerende maatregelen.
Inbreuk deontologische code als onderdeel van tucht
Om de toepassing en naleving van de deontologische code te versterken laat minister Crevits bekijken om inbreuken op de deontologische code op te nemen als onderdeel van tucht. Dat heeft ze dinsdag in het Vlaams parlement gezegd. Het is de bevoegdheid van de Vlaamse Regering om bepaalde mandatarissen te schorsen bij kennelijk wangedrag of grove nalatigheid. Minister Crevits wil die bevoegdheid nu uitbreiden, zodat ook inbreuken op de deontologisch code aanleiding kunnen geven tot tuchtmaatregelen.
Nevenactiviteiten melden
Daarnaast stelt minister Crevits ook voor dat raadsleden voortaan jaarlijks hun nevenfuncties, of andere potentiële belangen melden bij de deontologische commissie van een lokaal bestuur. De commissie kan op die manier een screening maken van mogelijke integriteitsrisico’s en de gemeenteraad daarover adviseren. Een voorbeeld zijn immo-transacties van raadsleden. Niemand kan deze verbieden, maar de deontologische commissies zou wel het advies kunnen geven aan de gemeenteraad om geen immo-transacties toe te laten op het eigen grondgebied. De maatregel moet vooral leiden tot een meer open cultuur en een grotere bespreekbaarheid.
Aanspreekpunt integriteit
Elk lokaal bestuur zou ook binnen het bestaande personeelskader een aanspreekpunt integriteit voor personeelsleden en mandatarissen moeten hebben. Op die manier wordt er een veilige context gecreëerd waar potentiële integriteitsschendingen gemeld kunnen worden. Daarna kan de kwestie dan verder onderzocht worden en geagendeerd op de deontologische commissie.
Remediëringstraject onder begeleiding van de gouverneur bij elke forensische audit
Tot slot wil minister Crevits naar aanleiding van de hervorming van het zogenaamde ‘verscherpt toezicht’ naar een effectief remediëringstraject, samen met Audit Vlaanderen en de gouverneurs bekijken of naar aanleiding van een forensische audit een verdere doorlichting van het integriteitssysteem onder begeleiding van de gouverneur aangewezen is. Een forensische audit onderzoekt mogelijke tuchtrechtelijke of strafrechtelijke onregelmatigheden in een organisatie.
Vlaams minister van Integratie en Inburgering Hilde Crevits zet de kennis van het Nederlands als prioritaire doelstelling voorop in het Vlaamse integratiebeleid. Samen met haar collega’s in de Vlaamse Regering maakt ze werk van een actieplan, waarbij andere ministers vanuit hun eigen bevoegdheden aan het integratiebeleid zullen meewerken.
Vlaams minister van Sociale Economie Hilde Crevits kent aan 48 maatwerkbedrijven verspreid over Vlaanderen 189,5 bijkomende plaatsen toe voor de tewerkstelling van personen met een bijkomende nood aan ondersteuning op de werkvloer. Het gaat om een eerste fase in de investering van 30 miljoen om deze legislatuur minstens 1.000 jobs in de sociale economie bij te creëren.
De nieuwe bestuursperiode 2025-2030 brengt een opvallende verjonging in de lokale politiek. Uit het laatste mandatenrapport blijkt dat de gemiddelde leeftijd van gemeenteraadsleden, schepenen en burgemeesters in Vlaanderen fors is gedaald. Jongeren krijgen meer kansen in het lokale beleid, terwijl oudere mandatarissen ruimte maken voor nieuw politiek talent. Tegelijkertijd zien we een toename van vrouwelijke mandatarissen, al blijft de ongelijkheid in bepaalde functies groot.