In 2021 waren er in Vlaanderen 913 zelfdodingen. Dat is een daling van 7,1% in vergelijking met 2020. Dat meldt Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits. Sinds 2000 is het aantal suïcides bij mannen met 36% gedaald en met 28,3% bij vrouwen. Toch blijft zelfdoding een grote maatschappelijke uitdaging. Daarom zet het actieplan suïcidepreventie in op verschillende nieuwe acties om de doelstelling van 10% minder sterfte door suïcide tegen 2030 te halen. Vlaams minister Crevits investeert ook 150.000 euro voor het onderzoek naar en de registratie van suïcidepogingen door de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek van de Universiteit Gent.
“Vlaanderen kent in vergelijking met andere landen hoge suïcidecijfers. De voorbije decennia is het aantal zelfdodingen wel gedaald maar het verlagen van de suïcidecijfers is en blijft een prioriteit. Het doel is dat de sterftecijfers door suïcide met 10% moeten dalen, in de periode van 2020 tot 2030. Samen met heel wat partners zoals onder meer het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie, de Centra Geestelijke Gezondheidszorg en de hulplijn 1813 zorgen we voor coaching en vorming van hulpverleners en bieden we instrumenten aan om de detectie en de behandeling van suïcidale gedachten en gedrag te bevorderen. We investeren ook fors in onderzoek en registratie van suïcidepogingen omdat zelfmoordpogingen worden gezien als één van de grootste risicofactoren op latere zelfdoding of pogingen daartoe. Het is dan ook cruciaal om dat goed in kaart te brengen om doelgericht actie te kunnen ondernemen.” – Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits
Zelfdoding is in Vlaanderen, zowel bij mannen als vrouwen, nog altijd één van de belangrijkste doodsoorzaken bij twintigers, dertigers en veertigers. Om die reden bouwt minister Crevits met het nieuwe actieplan verder op de sterktes van de vorige actieplannen en wordt er ingezet op nieuwe ontwikkelingen in suïcidepreventie.
Daling van zelfdodingen in 2021
In 2021 overleden 913 personen door zelfdoding: 641 mannen en 272 vrouwen. Het gaat om een daling van 7,1% in vergelijking met 2020. Sinds 2000 is er een daling van bijna 34%: 36% bij de mannen en ruim 28% bij de vrouwen. In bijna alle leeftijdsgroepen is er doorheen de jaren een positieve evolutie. Zo is er sinds lang een positieve evolutie te zien bij mannen tussen 45 en 59 jaar. In 2021 was er voor die leeftijdsgroep een daling van 19% in vergelijking met 2020.
Er is wel een leeftijdsgroep die extra aandacht vraagt. Het gaat om de groep jonge vrouwen van 15 tot 29 jaar. Daar is er een stijging te zien van 22% in 2021 tegenover 2020. Een hypothese is dat deze groep vrouwen meer zou kunnen hebben geleden ten gevolge van de COVID-19 pandemie in tegenstelling tot andere groepen. Het is belangrijk om dit goed te blijven monitoren of deze cijfers aanhouden. Met verschillende strategieën en acties wordt ingezet op een daling van de suïcidecijfers, ook specifiek naar de doelgroep van jongeren. . Het VLESP zal in de lopende en nieuwe acties de bezorgdheid rond jonge vrouwen met verhoogde aandacht meenemen.
Gwendolyn Portzky van het VLESP: “Eind dit jaar brengen we vanuit VLESP gerichte adviezen uit met betrekking tot de detectie en behandeling van jongeren die suïcidaal zijn. Op deze manier willen we hulpverleners die met jongeren werken meer handvaten en ondersteuning bieden. Binnen het nieuwe Vlaams Actieplan Suïcidepreventie is ook gepland om snel aan de slag te gaan met het ontwikkelen van een app om suïcidale jongeren te ondersteunen op moeilijke momenten. Daarnaast willen we ook creatieve materialen ontwikkelen die hulpverleners die met kinderen en jongeren werken kan ondersteunen om hun zelfmoordgedachten beter bespreekbaar te maken.”
Actieplan en nieuwe doelstelling
De ontwikkeling van de zelfhulp-app en creatieve materialen maken deel uit van de acties in het nieuwe actieplan rond suïcidepreventie. Dat plan hangt samen met de nieuwe gezondheidsdoelstelling: een reductie van de sterfte door suïcide met 10% in de periode van 2020 tot 2030. Het plan bestaat uit verschillende acties om onder meer de brede bevolking, professionelen, kwetsbare personen en naasten te bereiken.
VLESP zal verschillende nieuwe richtlijnen en materialen ontwikkelen voor hulpverleners. Zij spelen een belangrijke rol bij het identificeren van risicofactoren of suïcidaliteit en het ondersteunen van mensen met zelfmoordgedachten. Deze handvaten moeten ook toelaten dat ze met mensen in gesprek kunnen gaan. Er worden ook handvaten uitgeschreven voor niet-hulpverleners. Zo zal er nu worden samengewerkt met VDAB bemiddelaars om mensen die werkzoekend zijn te ondersteunen. Hoe langer een periode van werkzoekend aansleept, hoe groter de kans dat dit een negatieve impact heeft op fysieke of mentale gezondheid.
Er wordt ook verder gebouwd op acties uit het vorige actieplan. De aandacht voor mannen zal bijvoorbeeld een blijvend aandachtspunt zijn, met een verderzetting van de campagne ‘Kom uit je Kop’. Ook andere kwetsbare groepen zoals ouderen, kwetsbare beroepsgroepen en personen met een psychische problematiek krijgen specifieke aandacht. Uit het vorige actieplan bleek dat een structurele samenwerking met de beleidsdomeinen Werk, Onderwijs, Jeugd en Media, belangrijk is. Suïcidepreventie gaat verder dan welzijn, de samenwerking moet er voor zorgen dat het thema daar een vaste plaats krijgt.
150.000 euro voor extra onderzoek
Een belangrijke strategie binnen het actieplan bestaat uit onderzoek en monitoring. Er is een dringende nood aan betere en snellere cijfers. Daarom voorziet minister Crevits 150.000 euro voor bijkomend onderzoek naar en registratie van suïcidepogingen. De investering dient onder meer om de methode voor de zorg na een suïcidepoging op spoeddiensten te verbeteren. Uit onderzoek blijkt immers dat een suïcidepoging een belangrijke voorspellende waarde heeft voor een nieuwe niet-fatale poging of een latere fatale suïcide. Minister Crevits wil de kennis over suïcidepogingen en patiënten met suïcidale gedachten verhogen. Er wordt daarvoor een beroep gedaan op de Eenheid voor Zelfmoordonderzoek van de Universiteit Gent voor de registratie van suïcidepogingen. De Eenheid beschikt over de nodige ervaring en expertise en levert belangrijke informatie om de doelstellingen van het Vlaams Actieplan Suïcidepreventie te halen. Het onderzoek naar suïcidepogingen loopt al sinds 1986 en is daarmee één van de langstlopende registratiestudies wereldwijd naar suïcidepogingen.
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits kent bijna 600.000 euro investeringssteun toe voor een nieuwbouw voor kinderopvang langs de Aarschotsebaan in Berlaar. De nieuwbouw komt er omdat de gemeenten op de huidige locatie plannen heeft voor de gemeenteschool en de buitenschoolse opvang.
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits kent een bedrag van bijna 2,6 miljoen euro toe voor een nieuw jeugdzorgcentrum voor 20 jongeren in de Spoorwegstraat in Maaseik. Het nieuwe gebouw is bedoeld voor jongeren die er residentieel verblijven en voor dagbegeleiding. De nieuwbouw vervangt verouderde infrastructuur in Maaseik en in Kinrooi.
Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits kent een jaarlijkse investeringssteun toe van bijna 27.000 euro toe op lange termijn voor een nieuwbouw voor 10 bewoners en voor de uitbreiding van de dagbestedingsruimtes voor Mariënstede in de Remi Dewittestraat in Dadizele. Mariënstede is een voorziening die volwassen personen met diverse handicaps ondersteuning biedt op het vlak van wonen en dagbesteding.