Meer dan de helft van de jongeren die in Vlaanderen deeltijds beroepsonderwijs volgen, verlaat de school zonder diploma. Volgens het laatste schoolverlatersrapport van VDAB waren meer dan 28% van die ongekwalificeerde schoolverlaters een jaar later nog steeds werkzoekend. Helaas deden leerlingen die het deeltijds beroepsonderwijs afrondden het met bijna 25% nauwelijks beter. Een ding is dus duidelijk: het systeem van leren en werken zoals we het tot op vandaag kennen, heeft zijn limieten en de nood aan een performanter, doeltreffender systeem dat jongeren kansen en perspectief biedt, is groot.
Daartoe moeten de werelden van Onderwijs en Werk beter op elkaar afgestemd worden en een onderwijs uitgetekend worden dat het beste van twee werelden combineert. Zo creëren we nieuwe kansen voor leerlingen die in het klassieke onderwijs hun gading niet meer vinden. Landen zoals Zwitserland en Duitsland, waar respectievelijk 70% en 50% van de jongeren duaal leert, hebben het potentieel van deze formule in overvloed bewezen en hebben een hoge werkzaamheidsgraad.
Dat is het verhaal achter duaal. Dat is de reden waarom ik in 2019 als minister van Onderwijs samen met mijn toenmalige collega van Werk Philippe Muyters duaal leren introduceerde in Vlaanderen, als sterke leerweg en volwaardig alternatief voor het klassieke onderwijs. Dat is ook de reden waarom we de laatste jaren met de Vlaamse regering veel middelen en mankracht investeren, niet alleen in duaal leren, maar in het geheel van alternerend leren (leertijd, dbso, duaal leren …) als springplank voor elke jongere.
Want we hebben een fijnmazig aanbod nodig op maat van elke jongere. Duaal Leren is immers een veeleisende vorm van voltijds onderwijs waarbij je net als in het klassieke technisch onderwijs een diploma verwerft, ongeacht waar je de kennis en vaardigheden hebt opgedaan in een onderneming. Het is op die manier ook een echt succesverhaal voor heel wat gemotiveerde leerlingen. Maar er zijn ook leerlingen voor wie deze vorm van onderwijs nog te hoog gegrepen is. Daarom kwamen we eind vorig jaar nog met de Centra Leren & werken overeen om een versterkte aanloopfase uit te bouwen voor kwetsbare leerlingen voor wie de sprong naar duaal te groot is.
Zo’n nieuw kwaliteitsvol systeem uitrollen over heel Vlaanderen vraagt echter veel tijd en engagement van alle betrokken partners, scholen, bedrijven, leerlingen. En geen enkele verandering gaat natuurlijk geruisloos. Bovendien bleek de timing van de lancering ongelukkig. Enkele maanden na de lancering van het nieuwe duaal leren brak immers een alles verlammende pandemie uit die onze bedrijven en scholen in overlevingsmodus dreef.
Het duaal verhaal in Vlaanderen is dan ook niet af. Want zo’n mentaliteitswijziging naar een cultuur van leren en werken heeft tijd en geduld nodig. De uitbouw in Vlaanderen is volop aan de gang, niet als wonderoplossing, maar als een van de sterke hefbomen om gemotiveerde jongeren extra kansen te geven op onze arbeidsmarkt en in onze samenleving. Laten we dus niet de fout maken om het kind met het badwater weg te gooien. Daarvoor is de inzet veel te groot.
