In 2021 stuurden jeugdrechters 1.560 jongeren naar een gemeenschapsinstelling omdat ze een delict pleegden of daarvan verdacht werden of omwille van ernstige verontrusting. Dat heeft Vlaams minister van Welzijn en Gezin Hilde Crevits gezegd tijdens een bezoek aan Gemeenschapsinstelling De Grubbe in Everberg. Dat is een stijging ten opzichte van 2020, toen er 1.444 jongeren doorverwezen werden. In 2020 zakte het aantal jeugddelicten wel sterk door de forse daling van het aantal corona-inbreuken waardoor de stijging van vorig jaar niet opvallend is. De provincie Antwerpen telt het meeste aantal jongeren met een lopend dossier jeugddelict, de provincie Limburg het minste.
Vandaag werd de nieuwbouw en de vernieuwde werking van De Grubbe voorgesteld aan het brede publiek en ook zeer belangrijk de buurtbewoners. De Grubbe is 1 van de 3 gemeenschapsinstellingen in Vlaanderen. In 2021 stuurden jeugdrechters 359 keer een jongere naar De Grubbe. Met de opening van een volledige nieuwbouw en een verdubbeling van de capaciteit, zal het aantal mogelijkheden versterkt worden.
“Met de invoering van het nieuwe jeugddelinquentiedecreet zal er voor onze gemeenschapsinstellingen in Vlaanderen veel veranderen. Er worden meer strafmogelijkheden gecreëerd voor daders enerzijds en een meer veilige opvang van slachtoffers anderzijds. Vanaf maart 2023 zullen slachtoffers en delictplegers, of jongeren die daarvan verdacht worden, niet langer noodgedwongen samen in een gemeenschapsinstelling moeten verblijven. Intussen zien we dat het aantal dossiers bij de Vlaamse jeugdparketten daalde in 2021, maar er werden wel 116 meer jongeren naar een gesloten instelling gestuurd. Door de afgelopen jaren in te zetten op een beter systeem van kortverblijf, is er de voorbije 2 jaar nog nooit een plaatstekort geweest. Dat is uniek.” – Vlaams minister van Welzijn en Gezin Hilde Crevits
1.560 jongeren naar gesloten instelling
De totale jaarlijkse instroom van dossiers bij de (Vlaamse) jeugdparketten is in 2021 gedaald. Het gaat om 39.171 dossiers. In 2020 waren dat er 41.249. De daling van de delict-zaken tussen 2020 en 2021 is voornamelijk toe te schrijven aan de forse daling van het aantal Covid-gerelateerde zaken.
Het jeugddelinquentierecht geeft de jeugdrechter heel wat mogelijkheden om een gepaste maatregel op te leggen. Het aantal opgestarte ‘delictgerichte contextbegeleidingen’ wordt bijvoorbeeld meer en meer ingezet. Jongeren worden daarbij, al dan niet in combinatie met een plaatsing, samen met ouders, familie en vrienden actief in de eigen context begeleid om zich te re-integreren en recidive te vermijden. Twee jaar na de implementatie is deze nieuwe aanpak al sterk vertrouwd in Vlaanderen. In 2021 liepen er 137 delictgerichte begeleidingen. Zo’n ambulante reactie wordt ingezet om te vermijden dat een jongere in een gemeenschapsinstelling wordt geplaatst en/of om er voor te zorgen dat jongere sneller en met begeleiding kunnen uitstromen uit onze gemeenschapsinstellingen.
Een langdurige plaatsing in een gemeenschapsinstelling is het laatste middel voor jeugdrechters wanneer jongeren ernstige feiten plegen. In 2021 besliste de jeugdrechter om, van het totaal van 39.171 dossiers, 1.560 jongeren naar een gemeenschapsinstelling te sturen. In 911 gevallen ging het om ernstige delicten. “De reden waarom jongeren in een gesloten instelling geplaatst worden, kan heel divers zijn” zegt Niels Heselmans, woordvoerder van Opgroeien. “Maar vaak zien we toch wel een grote mate van herhaling bij ernstige feiten. Of het nu gaat over diefstal, geweld of drugsdelicten, jongeren die in een gemeenschapsinstelling terecht komen, geraken moeilijk uit de negatieve spiraal.”
Meest aantal jongeren in begeleiding in provincie Antwerpen
De meeste jongeren die in contact komen met de sociale dienst van de jeugdrechtbank omwille van feiten, wonen in Antwerpen. Het gaat dan om 39% van de jongeren. Limburg is relatief gezien het minst vertegenwoordigd met 7,5%.
Verontrusting
De meeste jongeren die door de jeugdrechtbank worden opgevolgd, bevinden zich voornamelijk in een verontrustende situatie (geweld, mishandeling, verwaarlozing en/of misbruik). Maar liefst 88% van de jongeren wordt door de jeugdrechtbank opgevolgd omwille van verontrusting, 12,6% omwille van een jeugddelict.
Jongeren die feiten plegen moeten niet per definitie naar een gemeenschapsinstelling: de jeugdrechter of het parket kunnen ook opleggen om een specifiek traject te volgen zoals herstelbemiddeling, waar de verzoening met het slachtoffer centraal staat, een leerproject of een gemeenschapsdienst. We zien daar dat de methode van herstelbemiddeling daalt, terwijl leerproject aan kracht wint. In een leerproject volgen jongeren een vormingsprogramma afgestemd op de doelgroep, individueel of in groep. Het zijn vooral jongeren die diefstallen of winkeldiefstallen pleegden of opzettelijke slagen en verwondingen toedienden bij hun slachtoffer die alternatieve maatregelen krijgen opgelegd.
Nieuw jeugddelinquentiedecreet
De verder uitrol van het jeugddelinquentiedecreet bepaalt dat de gemeenschapsinstelling stapsgewijs hun werking moeten aanpassen. Vanaf maart 2023 zullen in de gemeenschapsinstellingen in Vlaanderen enkel nog jongeren opgevangen worden die een jeugddelict gepleegd hebben of daarvan verdacht worden. Minderjarige slachtoffers van een misdrijf, bijvoorbeeld slachtoffers van tienerpooiers, of jongeren vanuit een verontrustende situatie zullen vanaf dan toevertrouwd worden aan een private voorziening met zogenaamd ‘veilig verblijf’. Daders en slachtoffers zullen dus niet langer samen noodgedwongen in een gemeenschapsinstelling moeten verblijven.
Voor gemeenschapsinstelling De Grubbe in Everberg betekent dit een omwenteling. De Grubbe zal zich verder ontwikkelen tot een oriëntatiecentrum voor jongeren die een delict pleegden of daarvan verdacht worden en kent een uitbreiding van 45 naar 80 plaatsen, verspreid over 9 leefgroepen. Voor het einde van het jaar zullen ook meisjes in Everberg terechtkunnen. Een verblijf zal dan in plaats van twee maanden en vijf dagen, nog maximaal één maand duren. In die periode gaat een multidisciplinair team intensief aan de slag om te bepalen welke ondersteuning een jongere nodig heeft, om feiten in de toekomst te vermijden.
Meer informatie
Link naar het volledige rapport:
https://www.jaarverslagjeugdhulp.be/thematische-cijfers/jeugddelinquentie-gemeenschapsinstellingen#:~:text=Opvallend%20is%20de%20daling%20van,2021%20(2.809%20in%202020).
|