Vlaams minister van Plattelandsbeleid Hilde Crevits heeft in het Voedselbos het Spiesbos in Zedelgem een nieuwe oproep voor volkstuinen gelanceerd. In totaal is er 249.000 euro beschikbaar voor projecten die mensen op een laagdrempelige manier samenbrengen door te tuinieren. De nadruk ligt dit jaar op gemeenschapsontwikkeling en sociale verbinding: volkstuinen als warme plekken waar mensen elkaar ontmoeten, beter leren kennen en die buurten sterker maken.
Iedereen kent ze wel, de volkstuinen, de voedselbossen of de eetbare buurten die je tijdens je wandeling of fietstocht tegenkomt. Ze bestaan in de klassieke vorm sinds de 19de eeuw. De eerste volkstuin in Vlaanderen is in 1861 gestart in Gistel. Ze werden ooit bekend als het Werk Van den Akker en den Haard. De voorbije decennia kennen ze een opmars omwille van de verschillende functies die ze kunnen opnemen. Het gaat ook al lang niet meer om individuele percelen. Zo zijn er gemeenschappelijke tuinen met fruitbomen, groenten en kruiden.
Meer dan 400 volkstuinen in Vlaanderen
Uit onderzoek in 2020 bleek dat er op dat ogenblik 371 volkstuinen in Vlaanderen waren. Sinds 2021 heeft de Vlaamse Landmaatschappij 3 oproepen gelanceerd en 40 projecten goedgekeurd. Daar zaten ook bestaande volkstuinen bij die aan vernieuwing toe waren. De oproepen hebben voor een groter areaal aan volkstuinen gezorgd en een grotere oppervlakte om samen te tuinieren. De vorige oproep gebeurde in 2023. Toen dienden 15 kandidaten een dossier in, waarvan er 12 werden goedgekeurd.
Met de nieuwe oproep maakt Vlaams minister Crevits 249.000 euro vrij. Elk geselecteerd project kan rekenen op maximaal 75% Vlaamse steun, tot maximaal 20.000 euro. De oproep richt zich op lokale projecten die nieuwe volkstuinen aanleggen of bestaande volkstuinen verder ontwikkelen. Het gaat hierbij niet enkel om ‘klassieke’ volkstuinen zoals we die van vroeger kennen, maar ook om vormen zoals samentuinen, warme tuinen, zorgtuinen, schooltuinen, buurtmoestuinen, eetbare buurten en voedselbossen.
Sociale verbinding als rode draad door volkstuinoproep
Het centrale doel van deze oproep is duidelijk: volkstuinen als motor voor ontmoeting en verbondenheid. Door samen te tuinieren, creëren mensen een gedeelde plek waar ze elkaar op een informele en toegankelijke manier kunnen leren kennen. Dat zorgt niet alleen voor gezonde voeding en beweging, maar ook voor sterke buurten.
Vlaams minister van Plattelandsbeleid Hilde Crevits: “Volkstuinen zijn veel meer dan een plek om groenten, om fruit te kweken. Ze brengen mensen samen en versterken de banden in een wijk. Jong en oud, met verschillende achtergronden, leren elkaar beter kennen door samen te tuinieren. Dat zorgt voor verbondenheid, voor fijne momenten samen, voor gezonde buurten én voor verse en lekkere lokale voeding. Ook via de organisatie van evenementen die nog meer mensen samenbrengen. Net daarom stimuleren we volkstuinprojecten die mensen echt samenbrengen en een sterk sociaal weefsel opbouwen. Tijdens deze regeerperiode willen we in minstens 50 extra volkstuinen investeren. ”
Het Spiesbos in Zedelgem
Het Spiesbos is een gemeentelijk buurtvoedselbos dat in 2023 werd aangelegd naar aanleiding van een vorige oproep. Het voedselbos van 1 hectare telt ruim 700 eetbare bomen en struiken. De naam is een verwijzing naar spijs en ook naar de vorm van het perceel. Het bos heeft een positieve invloed op biodiversiteit, sociale cohesie en het klimaat.
Hoe een project indienen?
Projectvoorstellen kunnen bij de Vlaamse Landmaatschappij ingediend worden tot en met 19 september 2025. Aanvragers mailen hun volledig ingevulde inschrijvingsformulier, samen met de bijlagen, naar [email protected]. Een onafhankelijke jury beoordeelt elk dossier op basis van verschillende criteria, zoals de lokale nood aan een volkstuin, de samenstelling van het partnerschap, sociale inbedding en hoe ambitieus en haalbaar het project is. De geselecteerde projecten worden bekendgemaakt in januari 2026. De uitvoering ervan kan starten vanaf 1 februari 2026.