In 2022 waren er in Vlaanderen 1.024 zelfdodingen. Dat is een stijging van 3,7% in vergelijking met 2020. Dat meldt Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits. Sinds 2020 is het aantal suïcides bij vrouwen met 17,8% gestegen. In 2021 was er nog een globale daling ten opzichte van 2020. Maar deze nieuwe cijfers van 2022 tonen aan dat zelfdoding een grote maatschappelijke uitdaging blijft. Daarom zet het actieplan suïcidepreventie in op verschillende nieuwe acties om de doelstelling van 10% minder sterfte door suïcide tegen 2030 te halen.
“Deze nieuwe cijfers tonen aan dat we moeten blijven werken rond preventie rond zelfdodingen. De COVID-pandemie heeft ook in 2022 een duidelijke impact gehad op het mentale en fysieke welbevinden van onze jongeren en het meeste bij de meisjes. We werken daarom op verschillende fronten. We werken samen met heel wat partners om zelfdodingen te vermijden zoals onder meer het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie, de suïcidepreventiewerking van de Centra Geestelijke Gezondheidszorg en het Centrum ter Preventie van Zelfdoding, de organisatie achter de Zelfmoordlijn 1813 die we extra versterkt hebben. We investeren daarom ook preventief in een online aanbod voor jongeren en volwassenen en het aantal OverKop-huizen is deze legislatuur gestegen van 5 tot 69. Jongeren die zich niet goed in hun vel voelen, vinden daar een luisterend oor. ”– Vlaams minister van Welzijn en Gezin Hilde Crevits
“Na een lange periode met dalende suïcidecijfers, waarbij tussen 2000 en 2021 de cijfers met 34% daalden, vertonen deze cijfers van 2022 een stijging, in het bijzonder bij vrouwen. Hoewel voorzichtigheid geboden is en trends pas op langere termijn kunnen worden vastgesteld, zorgen deze cijfers voor verhoogde waakzaamheid en bezorgdheid. Meer dan ooit blijft het uiterst belangrijk om te blijven inzetten op suïcidepreventie en dit met de hele samenleving. Iedereen kan zijn steentje bijdragen door oog te hebben voor het eigen welzijn en dat van degenen rondom ons, door signalen op te merken wanneer het niet goed gaat en een gesprek hierover aan te gaan. Er zijn heel wat mogelijkheden tot hulp, daar samen naar zoeken kan een belangrijke ondersteuning bieden voor wie worstelt met zelfmoordgedachten.” – Prof. dr. Gwendolyn Portzky, Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie, UGent.
De gezondheidsdoelstelling van het derde Vlaamse Actieplan Suïcidepreventie (2022-2030) streeft naar een daling van 10% in het aantal suïcides in 2030 in vergelijking met het referentiejaar 2020. Zelfdoding is in Vlaanderen, zowel bij mannen als vrouwen, nog altijd één van de belangrijkste doodsoorzaken bij twintigers, dertigers en veertigers. Om die reden bouwt minister Crevits met het actieplan verder op de sterktes van de vorige actieplannen en wordt er ingezet op nieuwe ontwikkelingen in suïcidepreventie.
Stijging van zelfdodingen bij jonge vrouwen
In vergelijking met 2020 zien we dat de cijfers van 2022 zijn gestegen met 3,7%. Het gaat om 2,8 zelfdodingen per dag, het aantal zelfdodingen per 100.000 inwoners is 15,4.
Er is een zorgwekkende stijging bij jonge vrouwen 15-29 jaar van 26,1%. Daarentegen zien we dat er bij mannen van 15-29 jaar een daling was in het aantal suïcides van 16,1%. Vorig jaar was de groep jonge vrouwen van 15 tot 29 jaar ook al een groep die opviel. Internationale studies zijn niet eenduidig over de toenemende cijfers. Een hypothese blijft dat deze groep vrouwen meer zou kunnen hebben geleden ten gevolge van de COVID-19 pandemie in tegenstelling tot andere groepen. Ook de toenemende blootstelling aan suïcidaal gedrag via internet en sociale media kan een belangrijk effect hebben. Zeker meisjes zouden hieraan gevoeliger zijn en zich meer spiegelen aan het gedrag van leeftijdsgenoten. Het blijft belangrijk om dit goed te blijven monitoren of deze cijfers aanhouden.
Daarnaast is er een stijging in het aantal suïcides bij mannen (9,2%) en vrouwen (19,3%) van 45-59 jaar, mannen (12,5%) en vrouwen (34,5 %) van 60-74 jaar en vrouwen van 75 jaar en ouder (24%).
Er is evenwel een daling vast te stellen bij zowel mannen (1,7%) als vrouwen (9,7%) van 30-44 jaar en mannen van 75 jaar en ouder (20,5%). Het suïcidecijfer van mannen van 75 jaar en ouder is hoog vergeleken met andere leeftijdsgroepen, dus een daling van 20,5% is een positieve ontwikkeling.
Algemeen werd al van bij het begin van de COVID-pandemie door suïcide-experten wereldwijd voorspeld dat de pandemie niet meteen op korte termijn voor toename in suïcidecijfers zou zorgen maar eerder op lange termijn gevolgen zou kunnen hebben, onder meer op socio-economisch vlak. Meteen volgend op de laatste corona-maatregelingen in 2022, brak de oorlog in Oekraïne uit met daaropvolgend de energiecrisis. Het zijn maatschappelijke veranderingen die weinig hoopvolle perspectieven met zich meebrengen.
Actieplan en specifieke acties
Het plan bestaat uit verschillende acties om onder meer de brede bevolking, professionelen, kwetsbare personen en naasten te bereiken. Specifiek rond de doelgroep van jongeren zal het VLESP de bezorgdheid voor jonge vrouwen verder nauw opvolgen. Eind vorig jaar is er een project toegekend voor de ontwikkeling van een app om suïcidale jongeren te ondersteunen op moeilijke momenten. Er worden ook creatieve materialen ontwikkeld voor hulpverleners die met kinderen en jongeren werken om hun zelfmoordgedachten beter bespreekbaar te maken. Daarnaast lanceerde VLESP-eind vorig jaar richtlijnen voor detectie en interventie bij suïcidale gedachten en gedrag bij kinderen en jongeren. Hulpverleners worden momenteel volop aangemoedigd en getraind om deze richtlijnen ter ondersteuning te gebruiken.
De aandacht voor mannen zal ook een blijvend aandachtspunt blijven. Want vanaf de leeftijd van 15 jaar zien we dat er meer mannen overlijden door zelfdoding dan vrouwen. Daarom zal er een verderzetting zijn van de campagne ‘Kom uit je Kop’. Er wordt ook bijkomend ingezet op het identificeren van drempels naar hulp en noden van mannen om hulp te zoeken.
Ook andere kwetsbare groepen zoals ouderen, kwetsbare beroepsgroepen en personen met een psychische problematiek krijgen specifieke aandacht. Hierbij wordt onder andere ingezet op deskundigheidsbevordering rond het herkennen van en omgaan met suïcidaliteit bij sleutelfiguren en professionelen, initiatieven gericht op suïcidepreventie op de werkvloer en het ondersteunen van naasten en nabestaanden die met zelfdoding geconfronteerd worden in hun omgeving.
Uiteraard is er ook het platform Zelfmoord1813.be waar laagdrempelige informatie, zelfhulptools en de Zelfmoordlijn 1813 beschikbaar zijn voor iedereen met zelfmoordgedachten en naasten, professionelen en geïnteresseerden.
|
Gelieve de mediarichtlijnen over zelfdoding nauwgezet te volgen. Vermijd dramatisering en simplificering. Zie www.zelfmoord1813.be/media.
|
