De interesse en het vertrouwen in wetenschap bij de Vlaamse bevolking blijft hoog. Dat blijkt uit de Wetenschapsbarometer 2019. 7 op de 10 Vlamingen heeft expliciet vertrouwen in wetenschap en 9 op de 10 Vlamingen erkent ook duidelijk het nut van wetenschap en onderzoek. Het vertrouwen in de wetenschappers zelf ligt wel een stuk lager. De interesse in STEM kent een positieve evolutie. Het onderzoek werd afgenomen door iVOX in november en december 2019 bij 1.300 respondenten. Vlaams minister van Wetenschap Hilde Crevits laat nog dit jaar een nieuwe bevraging uitvoeren. Daarbij wordt ook de impact van de coronacrisis meegenomen.
De wetenschapsbarometer werd ontwikkeld als bevragingsinstrument om het draagvlak voor wetenschap en technologie bij verschillende doelgroepen in de Vlaamse bevolking te bepalen. De barometer past dan ook binnen het groeiende belang van de popularisering van wetenschap, techniek en technologische innovatie. De huidige coronacrisis bewijst dat ten overvloede. Het Departement Economie, Wetenschap en Innovatie (EWI) liet hem voor het eerst uitvoeren in 2018. In november en december 2019 volgde de tweede editie van het onderzoek door iVOX bij 1.300 respondenten representatief naar leeftijd geslacht en opleiding. Daarnaast werden ook 235 werkgevers, 338 leerkrachten, 928 ouders en 546 leerlingen bevraagd.
Vlaming heeft interesse en vertrouwen in wetenschap
9 op de 10 Vlamingen erkent duidelijk het nut van wetenschap en onderzoek. Zelfs als wetenschap geen direct praktisch nut heeft, blijft 75% het belangrijk vinden. De bedrijven zijn volop overtuigd van het belang van wetenschap, 98% van de werkgevers geven aan wetenschap het hoogste belang.
Algemeen geeft de Vlaamse bevolking ook aan een groot vertrouwen te hebben in wetenschap: 7 op de 10 Vlamingen heeft expliciet vertrouwen. Het vertrouwen in de wetenschappers ligt wel lager: maar 4 op de 10 Vlamingen gelooft dat je kan vertrouwen wat wetenschappers zeggen. Mogelijke verklaring kan liggen in het feit dat slechts 55% gelooft dat wetenschappers werken volgens strikte regels en procedures.
Uit deze tweede editie van de Wetenschapsbarometer blijkt ook dat 65% van de respondenten zichzelf geïnteresseerd noemt. Dat ligt in lijn met de resultaten van 2018. Hoe hoger opgeleid de respondenten zijn, hoe groter de interesse in wetenschap. Het aantal personen dat aangeeft niet geïnteresseerd te zijn in wetenschap daalt tot 11 % t.o.v. 13 % in 2018.
Vooral de interesse in geneeskunde en psychologie is groot. Daarnaast groeit de interesse in economie en rechten. We zien duidelijke verschillen tussen mannen (die meer interesse hebben in computers, politiek, techniek, economie, chemie, fysica) en vrouwen (meer interesse in geneeskunde, psychologie, taal, kunst). Ook tussen leeftijdsgroepen en naar diploma zien we verschillen in de interesse in bepaalde disciplines: jongeren geven bijvoorbeeld aan meer interesse te hebben in psychologie en fysica en lager opgeleiden meer in computers en geneeskunde.
Er is een duidelijk draagvlak bij de Vlaming voor de ondersteuning van wetenschap door de overheid (70%). Maar ondanks de hoge interesse en besef van het belang van wetenschappen is er maar weinig zin in participatie (1 op 3). Toch wil maar liefst 43% mee beslissen wat onderzocht zou moeten worden.
Bijna 1 op 3 Vlamingen gelooft dan weer dat er te veel op wetenschap wordt vertrouwd en te weinig op gevoel. Het enthousiasme voor technologische vernieuwing ligt lager dan het belang en de interesse in wetenschap. Slechts 1 op 2 Vlamingen gaat akkoord met de stelling dat we technologische vernieuwingen moeten omarmen.
STEM ingeburgerd
Waar de algemene interesse in wetenschap sinds 2018 stabiel blijft, merken we een positieve verschuiving ten aanzien van STEM (Science, Technology, Engineering en Mathematics). In 2019 gaven meer mensen aan STEM te kennen, 62 % t.o.v. 55 % in 2018. Ruim 6 op 10 van de werkgevers zegt STEM belangrijk te vinden in hun onderneming, dit is bijna 10% meer dan in 2018. 2 op 3 leerkrachten vindt dat STEM essentieel is voor leerlingen om later een goede studiekeuze te maken, een stijging van 6% ten opzichte van 2018. De inspanningen om STEM dichter bij de leerlingen te brengen resulteren ook in een hogere appreciatie van wetenschap bij de leerlingen. Van de ondervraagde leerlingen zegt maar liefst 80% dat ze wetenschap leuk vinden.
Nieuwe bevraging
Er komt nog dit jaar een nieuwe specifieke bevraging waarbij we ook de impact van de coronacrisis op het vertrouwen in wetenschap willen meten. Experten zoals virologen en epidemiologen, maar ook andere wetenschappers spelen in deze periode een belangrijke rol. Ook nieuwe technologieën vinden nu volop hun ingang in het dagelijkse leven. Welke impact zoiets heeft op het vertrouwen in wetenschap, wetenschappelijk onderzoek en wetenschappers is iets wat we nu de komende maanden zullen bevragen.
Vlaams minister van Wetenschap Hilde Crevits: “De wetenschapsbarometer is voor ons een bijzonder nuttig instrument om te peilen naar het draagvlak voor wetenschap en onderzoek bij de Vlaming. Deze editie toont aan dat de interesse en het vertrouwen van de Vlaming in de wetenschap groot blijft. Tegelijkertijd zien we dat er nog werk is onder meer om de Vlaming ook technologische vernieuwingen te laten omarmen. Positief is ook dat de vele acties rond STEM een gunstig effect lijken te hebben op de bekendheid en verspreiding van STEM in de samenleving. Ik ben ook bijzonder benieuwd welke impact de coronacrisis, waar onze wetenschappers een hoofdrol speelden, zal hebben op deze cijfers van de wetenschapsbarometer en kijk dan ook uit naar de resultaten van volgend jaar.”
