De Vlaamse Regering verlaagt de werkdruk in de kinderopvang door de kind-ratio aan te passen naar 1 begeleider per 5 kinderen in groepen met enkel baby’s, 1 begeleider per 8 oudere kinderen en naar 7 kinderen in gemengde groepen. Er wordt ook extra geïnvesteerd in de mensen die er werken, zowel in de groepsopvang als in de gezinsopvang. Zo komt er een investeringspremie van 3.000 euro voor onthaalouders. De overige maatregelen zetten in op beschikbaarheid. Er komen 5.000 nieuwe plaatsen bij en de voorrangsregels voor werkende ouders worden duidelijker. In totaal gaat het om een extra investering van 270 miljoen euro. Vlaams minister van Volksgezondheid, Welzijn en Crevits reageert tevreden: “Deze investeringen zijn een broodnodige volgende stap voor een de toekomst van onze kinderopvang."
"We investeren in kwaliteit, in beschikbaarheid van plaatsen en in de mensen die werken in de kinderopvang. We verlagen de ratio naar 1 begeleider per 5 kinderen in groepen met enkel baby’s en naar 1 begeleider voor 7 kinderen in gemengde groepen. Dit is een eerste significante stap om de werkdruk te verlagen en de kwaliteit in de kinderopvang te verhogen. We geven hiermee een belangrijk signaal aan de sector. Daarnaast creëren we 5.000 nieuwe plaatsen. Ouders moeten met een gerust hart kinderopvang kunnen vinden. De investeringen zijn een grote stap vooruit. Voor onze allerkleinsten en voor de mensen die elke dag het beste van zichzelf geven om hen liefdevol op te vangen. Maar het werk is nog niet af, volgend voorjaar zal ik samen met de toekomstgroep een meerjarenplan op tafel leggen.” - Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits
Op basis van de aanbevelingen van de onderzoekscommissie kinderopvang, is er de afgelopen maanden samen met experten, werkgevers en vertegenwoordigers van de sector hard gewerkt aan een langetermijnplan voor de kinderopvang. Het definitieve plan zal in het voorjaar van 2024 voorgesteld worden. In de toekomstgroep wordt er overkoepelend nagedacht over wat er nodig is en wat er nog moet gebeuren om onze kinderopvang in Vlaanderen sterker te maken. Op basis daarvan trok minister Crevits met een plan naar de Vlaamse Regering.
In het kader van de Septemberverklaring zijn volgende maatregelen beslist.
Verlaging van de ratio naar 5 baby’s per begeleider
De visie van de toekomstgroep en het vergelijkende onderzoek met andere landen is duidelijk: het wettelijk toegelaten aantal kinderen per begeleider ligt in Vlaanderen hoger dan in alle andere onderzochte landen.
De Vlaamse Regering heeft beslist om daar een eerste significante stap te nemen: de ratio wordt verlaagd naar 1 begeleider per 5 kinderen in groepen met enkel baby’s tot 12 maanden, 1 begeleider per 8 kinderen in groepen met enkel kinderen vanaf 12 maanden en 1 begeleider per 7 kinderen in gemengde groepen. Opvanginitiatieven krijgen 3 jaar de tijd om zich aan te passen aan deze ratio
Ook logistieke medewerkers kunnen tijdelijk meegerekend worden voor de ratio. Zo kan de werkdruk voor de kinderbegeleiders toch al verminderd worden wanneer er op korte termijn geen bijkomende kinderbegeleiders worden gevonden. Zij kunnen ook een traject volgen naar een duurzame tewerkstelling als kinderbegeleider.
De verlaging van de ratio in de groepsopvang moet bijdragen aan betere kwaliteit in de kinderopvang en minder werkdruk voor werknemers. Het gaat om 118 miljoen euro.
Extra maatregelen voor onthaalouders
De laatste jaren neemt het aantal onthaalouders stelstelmatig af. Zij blijven een zeer waardevolle vorm van kinderopvang, gezien hun lokale nabijheid. Om nieuwe onthaalouders aan te werven en het beroep aantrekkelijker te maken, wordt de ratio verlaagd naar 1 begeleider per 7 kinderen en nemen we enkele specifieke maatregelen.
We verhogen de onkostenvergoeding voor aangesloten onthaalouders met 2,83 euro per kind per volle dag.
Daarnaast kunnen 350 onthaalouders die dat wensen overstappen naar het werknemersstatuut. Dit statuut zorgt ervoor dat hun inkomen niet meer afhankelijk is van het aantal aanwezige kinderen per opvangdag. Het voorziet bijgevolg in een stabiel inkomen en ook in betere sociale rechten.
De Vlaamse Regering voert ook een nieuwe investeringspremie in van 3.000 euro, en trekt hiervoor 3,3 miljoen uit. Daarmee krijgen beginnende onthaalouders middelen om hun opvanglocatie, die vaak de eigen woning is, in te richten volgens de hedendaagse normen van een gezinsopvang. Andere onthaalouders komen in aanmerking voor deze premie wanneer zij hun infrastructuur wensen te vernieuwen.
Versterking van plaatsen
Daarnaast wordt in de groepsopvang de basissubsidie voor initiatieven die aan vrije prijs (T1) werken verhoogd naar 3.000 euro, in totaal voor bijna 27 miljoen euro. Daarmee wordt de leefbaarheid van deze kinderopvanglocaties versterkt.
De opvanginitiatieven die een aanvraag indienden voor omschakeling van plaatsen met de basissubsidie T1 naar de subsidie met inkomenstarief T2 zullen kunnen kiezen of ze dat nog willen nu de basissubsidie voor de T1 plaatsen ook sterk wordt verhoogd. Ze zullen hier zeer binnenkort bericht over ontvangen. Minister Crevits trekt voor de omschakeling 55 miljoen euro voor uit. Het gaat over een omschakeling naar plaatsen waarbij er rekening gehouden wordt met het inkomen van gezinnen en betere loon- en arbeidsvoorwaarden voor kinderbegeleiders.
5.000 nieuwe plaatsen en duidelijker voorrangsregels voor werkende ouders
Er wordt ook extra geïnvesteerd in de beschikbaarheid voor ouders die zoeken naar een plaats. Er komen 5.000 extra plaatsen bij, in totaal voor meer dan 35 miljoen euro.
Momenteel werken de ouders van 96% van de kinderen die naar kinderopvang gaan. Als ouders werken, dan hebben ze vandaag al voorrang voor kinderopvang, maar de regelgeving bleek hierover niet helder genoeg. Prioritair is de opvang voor wie quasi voltijds werkt en eveneens voor broers en zusjes van kinderen die al in de kinderopvang aanwezig zijn en pleegkinderen. Daarnaast is er wel een afwijking mogelijk in het belang van het kind of omwille van de gezondheids- of welzijnssituatie, in maximum 10% van het aantal plaatsen. De modaliteiten worden nog uitgewerkt, het mag absoluut geen administratieve overlast betekenen voor de kinderopvanglocaties.
Compensatiemaatregel voorzorgsbeginsel
Het voorzorgsprincipe staat voorop in het handhavingsbeleid. Hierdoor is het mogelijk dat er uit voorzorg wordt gesloten. Na onderzoek kan blijken dat een organisator van kinderopvang geen schuld had aan een incident waardoor deze werd gesloten uit voorzorg. In dat geval willen we als overheid een compenserend bedrag voorzien.
Stimuleren van kinderopvang via bedrijven
Kinderopvang in een bedrijfscontext bestaat vandaag al, maar de toepassing is vandaag beperkt. En dat terwijl het aanbieden van kinderopvang aan medewerkers net een extra troef kan zijn op de krappe arbeidsmarkt.
Om kinderopvang via bedrijven sterker te stimuleren, verlagen minister Hilde Crevits en minister van Werk Jo Brouns de drempel door een uitgebreid systeem op te zetten waarbij bedrijven kunnen investeren in extra plaatsen voor hun medewerkers in bestaande crèches, in de buurt van hun werknemers. Op die manier hebben ouders dichtbij huis opvang ter beschikking, wordt het aantal beschikbare plaatsen uitgebreid en hoeft een bedrijf zelf geen grote investering te doen in een eigen crèche. Bovendien zullen bedrijven die investeren de kosten fiscaal kunnen inbrengen.
