In het verleden heeft de Vlaamse Regering verschillende stappen genomen om de misbruiken rond interlandelijke adoptie te onderzoeken en te verbeteren. In september werd een nieuw decreet ingediend om wantoestanden in de toekomst zoveel mogelijk te vermijden. Minister Crevits beslist nu om voorlopig geen nieuwe adoptiedienst te erkennen totdat het nieuwe decreet gestemd is. Pas nadien zal de nieuwe oproep opgestart worden. In tussentijd zullen geen nieuwe bemiddelingsovereenkomsten voor interlandelijke adoptie afgesloten worden. Lopende overeenkomsten zullen wel afgewerkt en begeleid worden.
“Adopties moeten correct verlopen, met het belang van het kind voorop. We moeten er alles aan doen om mistoestanden of wanpraktijken uit te sluiten. Er is de afgelopen jaren hard gewerkt met verschillende partners om de nodige veranderingen door te voeren. Maar de problemen van de voorbije maanden lijken een vlotte doorstart in de weg te staan en de meldingen die we ontvangen, baren me zorgen. Ik wil eerst goed zicht hebben op de vragen die daar gesteld worden. Daarom zullen tijdelijk geen nieuwe dossiers opgestart worden. Ik besef dat dit geen eenvoudige maatregel is en dit kan hard aankomen, maar op die manier krijgen alle betrokkenen de kans om zich te organiseren volgens de principes van het nieuwe decreet. Belangrijk is wel dat de lopende dossiers met een bemiddelingsovereenkomst worden verdergezet en dat ook de nazorg van de geadopteerde kinderen gegarandeerd blijft.” - Vlaams minister van Gezin Hilde Crevits
Het Vlaamse Regeerakkoord voorziet dat de Vlaamse Regering de huidige praktijken rond interlandelijke adoptie grondig onderzoekt en maatregelen neemt om interlandelijke adopties naar Vlaanderen te verbeteren. De voorbije maanden zijn er verschillende stappen gezet om tot een beter toekomstig kader te komen voor interlandelijke adoptie.
Maar voorlopige conclusies van onderzoeken over het verleden, bijkomende meldingen en klachten en de juridische strijd die zich aftekent tussen de bestaande interlandelijke diensten nopen minister Crevits tot bijkomende stappen.
Voorlopig geen nieuwe dienst voor interlandelijke adoptie
Na de eenmaking van de binnenlandse adoptiedienst en de dienst maatschappelijk onderzoek - die instaat voor het onderzoek naar de geschiktheid van kandidaat-adoptiegezinnen - besliste de Vlaamse Regering op 24 mei 2019 dat er in de toekomst één interlandelijke adoptiedienst zou komen. Een bundeling van de krachten en expertise is een meerwaarde in de contacten met de landen en matching tussen kandidaat-ouders en kinderen. Minister Crevits heeft in dat kader twee keer met de kandidaat-adoptiediensten samengezeten om na te gaan of een fusie en zo de bundeling van de expertise van de diensten mogelijk was en jammer genoeg vastgesteld dat de het water tussen de diensten te diep blijkt.
Dit voorjaar werd de procedure voor de erkenning van één adoptiedienst opgestart door Opgroeien, waarbij het agentschap Opgroeien uiteindelijk besliste Het Klein Mirakel te erkennen. Er werd bezwaar ingediend tegen deze erkenning. De adviescommissie Welzijn Volksgezondheid en Gezin besliste om dit te bezwaar te volgen. Door die beslissing en het bijkomende juridische advies geven aan dat in de huidige wetgeving onvoldoende juridische basis is om tot één adoptiedienst te komen. Om die reden waren ook al stappen gezet om een nieuw decreet te maken en beslist minister Crevits om in tussentijd geen nieuwe adoptiedienst te erkennen. Het nieuwe decreet interlandelijke adoptie is op 15 september 2023 al een eerste keer principieel goedgekeurd. Ze vraagt om na de definitieve goedkeuring de nodige stappen te zetten om de nieuwe oproep voor de erkenning van een dienst op te starten en de hervormingen van interlandelijke adoptie onverminderd verder te zetten
Tijdelijk geen nieuwe bemiddelingsovereenkomsten
Tot op het moment dat een nieuwe interlandelijke adoptiedienst erkend is, kunnen er evenwel geen nieuwe bemiddelingsovereenkomsten afgesloten worden. Er wordt wel in een overgangssituatie voorzien zodat de kandidaat-ouders met een lopende bemiddelingsovereenkomst verder begeleid worden. Dit geldt ook voor kandidaat-ouders die moeten heroriënteren naar een ander herkomstland, naar aanleiding van de screening van de herkomstlanden waarbij de samenwerking met sommige landen wordt stopgezet.
Voor de nazorg van interlandelijke adopties wordt continuïteit gegarandeerd voor alle gezinnen waar een adoptiekind werd geplaatst. Het VCA werkt hiervoor samen met het Steunpunt Adoptie en met de bestaande interlandelijke adoptiediensten. Gezinnen kunnen zich blijven wenden tot de interlandelijke adoptiediensten waarmee zij vandaag hun nazorg hebben afgesproken.
Bijkomende doorlichtingen
Minister Crevits en het agentschap Opgroeien hebben ook aan Audit Vlaanderen gevraagd om de procedure en de aanpak van het afhandelen van klachten rond interlandelijke adoptie te evalueren. Audit Vlaanderen zal daarnaast ook de aanpak van de screening van de herkomstlanden door het VCA evalueren.
Meer dan 30 meldingen in onderzoek naar adopties uit Ethiopië
Eind april 2019 hebben het Vlaams Centrum voor Adoptie en de twee adoptiediensten die in Ethiopië werkzaam waren (Ray of Hope en FIAC) een oproep gedaan bij gezinnen die tussen 1997 en 2015 een kind uit Ethiopië geadopteerd hebben en die zich zorgen maken over hun adoptie, om zich te melden. Voor 12 gezinnen werd effectief een onderzoek opgestart. Uit de eerste voorlopige conclusies van de onderzoeken blijkt dat de realiteit soms verschilt van de inhoud van de adoptiedossiers. Het gaat bijvoorbeeld om kinderen waarvan niet vrijwillig afstand werd gedaan door de oorspronkelijke ouders of kinderen die toch nog familieleden blijken te hebben, maar waarvan in het dossier geen sprake was.
Eind november deed minister Crevits een oproep naar elke geadopteerde of adoptieouder die zelf met vragen zit of steun wenst, om dit te melden. Op twee weken tijd hebben zich, naar aanleiding van deze oproep, al meer dan 30 gezinnen gemeld. Het VCA noteert alle vragen voor wie zich zorgen maakt over zijn adoptie. Er hebben zich ook al mensen gemeld met vragen over hun binnenlandse adoptie. Ook die vragen worden geregistreerd en ook met die mensen zal contact worden genomen. Het Steunpunt adoptie plant nog verdere infomomenten voor wie met vragen zit.
